Τι είναι η ονυχομυκητίαση;
Ονυχομυκητίαση ορίζεται ως η μυκητιασική λοίμωξη των νυχιών. Προσβάλλει κυρίως τα νύχια των ποδιών, ενώ παρουσιάζεται ως η πιο συχνή πάθηση των νυχιών γενικότερα. Η συχνότητα της πάθησης ανέρχεται στο 6-10% του ενήλικου πληθυσμού του δυτικού κόσμου. Οι ένοχοι μύκητες για τη μόλυνση αυτή, είναι κυρίως τα δερματόφυτα όπως ο Trichophyton Rubrum και ο Trichophyton Interdigitale. Το γένος Candida albicans θα εμφανιστεί σπανιότερα και ιδιαίτερα σε χώρες με τροπικό κλίμα.
Τύποι Ονυχομυκητίασης:
Περιφερική ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το ελεύθερο άκρο του νυχιού.
Λευκή επιφανειακή ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει μόνο την επιφάνεια της ονυχαίας πλάκας.
Εγγύς υπονύχια ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το εγγύς άκρο (τη βάση) του νυχιού. Ολική ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το νύχι σε όλο το μήκος και πάχος του.
Περιφερική ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το ελεύθερο άκρο του νυχιού.
Λευκή επιφανειακή ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει μόνο την επιφάνεια της ονυχαίας πλάκας.
Εγγύς υπονύχια ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το εγγύς άκρο (τη βάση) του νυχιού. Ολική ονυχομυκητίαση, η οποία προσβάλει το νύχι σε όλο το μήκος και πάχος του.
Αίτια:
Η ανάπτυξη της ονυχομυκητίασης ευνοείται από συνθήκες παρατεταμένης υγρασίας, όπως και από επανειλημμένους τραυματισμούς (μετατραυματικοι μύκητες). Η αύξηση της επίπτωσης των ονυχομυκητιάσεων τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται στη συστηματική χρήση κλειστών υποδημάτων για πολλές ώρες, η οποία προάγει τις προαναφερθείσες συνθήκες. Επίσης, άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή ή φλεβική δυσλειτουργία και λοιπές ανοσολογικές διαταραχές έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να αναπτύξουν την πάθηση αυτή συγκριτικά με τον υγιή πληθυσμό.
Η ανάπτυξη της ονυχομυκητίασης ευνοείται από συνθήκες παρατεταμένης υγρασίας, όπως και από επανειλημμένους τραυματισμούς (μετατραυματικοι μύκητες). Η αύξηση της επίπτωσης των ονυχομυκητιάσεων τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται στη συστηματική χρήση κλειστών υποδημάτων για πολλές ώρες, η οποία προάγει τις προαναφερθείσες συνθήκες. Επίσης, άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή ή φλεβική δυσλειτουργία και λοιπές ανοσολογικές διαταραχές έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να αναπτύξουν την πάθηση αυτή συγκριτικά με τον υγιή πληθυσμό.
Συμπτώματα – Διάγνωση:
Η ονυχομυκητίαση δεν προκαλεί συμπτώματα πόνου, εκτός αν η λοίμωξη είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Τα νύχια που έχουν μολυνθεί από μύκητα θα εμφανίσουν μια έντονη κίτρινη ή καφέ δυσχρωμία. Παράλληλα αυξάνονται σε πάχος, γίνονται εύθρυπτα και δύσοσμα.
Η διάγνωση μπορεί να γίνει βάσει της κλινικής εικόνας του νυχιού. Για την αποτελεσματικότερη όμως διαφορική διάγνωση (όπως ψωρίαση ή τραύμα) η πιο διαδεδομένη μέθοδος παραμένει η καλλιέργεια, παρόλο που το ποσοστό ψευδώς αρνητικών καλλιεργειών φθάνει το 30%. Κρίσιμη προϋπόθεση για την αξιοπιστία της καλλιέργειας, αποτελεί η λήψη υλικού όσο το δυνατόν πιο κοντά στο όριο της προσβεβλημένης περιοχής.
Η ονυχομυκητίαση δεν προκαλεί συμπτώματα πόνου, εκτός αν η λοίμωξη είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Τα νύχια που έχουν μολυνθεί από μύκητα θα εμφανίσουν μια έντονη κίτρινη ή καφέ δυσχρωμία. Παράλληλα αυξάνονται σε πάχος, γίνονται εύθρυπτα και δύσοσμα.
Η διάγνωση μπορεί να γίνει βάσει της κλινικής εικόνας του νυχιού. Για την αποτελεσματικότερη όμως διαφορική διάγνωση (όπως ψωρίαση ή τραύμα) η πιο διαδεδομένη μέθοδος παραμένει η καλλιέργεια, παρόλο που το ποσοστό ψευδώς αρνητικών καλλιεργειών φθάνει το 30%. Κρίσιμη προϋπόθεση για την αξιοπιστία της καλλιέργειας, αποτελεί η λήψη υλικού όσο το δυνατόν πιο κοντά στο όριο της προσβεβλημένης περιοχής.
Θεραπεία:
Η θεραπεία της ονυχομυκητίασης εξαρτάται από τον τύπο της πάθησης. Η εγγύς υπονύχια και η ολική ονυχομυκητίαση απαιτούν συστηματικά χορηγούμενα φάρμακα (φάρμακα από το στόμα -ιτρακοναζόλη και τερμπιναφίνη), ενώ οι άλλοι 2 τύποι θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν και με τοπικά χρησιμοποιούμενα φάρμακα (αμορολφίνη 5% – μια φορά την εβδομάδα, κυκλοπυροξίνη 8% μία φορά την ημέρα). Είναι σημαντικό, αφετηρία της τοπικής θεραπείας, να αποτελεί η απομάκρυνση του προσβεβλημένου τμήματος του νυχιoύ από ειδικό Ποδίατρο - Ποδολόγο. Βεβαίως η συγχορήγηση της συστηματικής με την τοπική θεραπεία θα αυξήσει στις περισσότερες περιπτώσεις θεαματικά τα ποσοστά αντιμετώπισης του μύκητα.
Παρά την νέα γενιά αντιμυκητιασικών φαρμάκων που διατίθενται σήμερα για την θεραπεία της, η ονυχομυκητίαση εξακολουθεί να είναι ένα χρόνιο νόσημα με τάση για υποτροπή, ενώ σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών (20-30%) η θεραπεία αποτυγχάνει. Έτσι, η απόφαση για θεραπεία θα πρέπει να παίρνεται κατόπιν πλήρους κατανόησης του κόστους της, των παραγόντων κινδύνου αλλά και της υψηλής πιθανότητας υποτροπής.
Η θεραπεία της ονυχομυκητίασης εξαρτάται από τον τύπο της πάθησης. Η εγγύς υπονύχια και η ολική ονυχομυκητίαση απαιτούν συστηματικά χορηγούμενα φάρμακα (φάρμακα από το στόμα -ιτρακοναζόλη και τερμπιναφίνη), ενώ οι άλλοι 2 τύποι θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν και με τοπικά χρησιμοποιούμενα φάρμακα (αμορολφίνη 5% – μια φορά την εβδομάδα, κυκλοπυροξίνη 8% μία φορά την ημέρα). Είναι σημαντικό, αφετηρία της τοπικής θεραπείας, να αποτελεί η απομάκρυνση του προσβεβλημένου τμήματος του νυχιoύ από ειδικό Ποδίατρο - Ποδολόγο. Βεβαίως η συγχορήγηση της συστηματικής με την τοπική θεραπεία θα αυξήσει στις περισσότερες περιπτώσεις θεαματικά τα ποσοστά αντιμετώπισης του μύκητα.
Παρά την νέα γενιά αντιμυκητιασικών φαρμάκων που διατίθενται σήμερα για την θεραπεία της, η ονυχομυκητίαση εξακολουθεί να είναι ένα χρόνιο νόσημα με τάση για υποτροπή, ενώ σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών (20-30%) η θεραπεία αποτυγχάνει. Έτσι, η απόφαση για θεραπεία θα πρέπει να παίρνεται κατόπιν πλήρους κατανόησης του κόστους της, των παραγόντων κινδύνου αλλά και της υψηλής πιθανότητας υποτροπής.
Ελευθέριος Δ. Στυλιανελλης
Ειδ. Ποδιατρος-Ποδολογος.
Ειδ. Ποδιατρος-Ποδολογος.